Informatie over excuses, hulpaanbod en concept regelingen financiële tegemoetkoming aan slachtoffers van seksueel misbruik
Excuses
Naar aanleiding van de bevindingen van de Commissie Samson heeft de Minister van Veiligheid en Justitie tezamen met de Staatssecretarissen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en van Veiligheid en Justitie (VenJ) op 29 oktober 2012 namens het kabinet excuses aangeboden aan iedere volwassene en aan ieder kind dat onder de verantwoordelijkheid van de overheid in een pleeggezin of een jeugdinstelling is geplaatst en daar vervolgens slachtoffer is geworden van seksueel misbruik. De Minister heeft deze excuses uitgesproken in een bijeenkomst met vertegenwoordigers van de lotgenotenorganisaties KLOKK, Nederland heelt en SKIP. De minister heeft daarin ook nogmaals benadrukt dat de bevindingen van de Commissie Samson hard bij de bewindslieden zijn aangekomen. Zij vinden wat er instellingen en pleeggezinnen is voorgevallen, absoluut verwerpelijk en niet te tolereren. Kinderen die thuis niet de bescherming kregen die zij nodig hadden, zijn onder de verantwoordelijkheid van de overheid in instellingen en pleeggezinnen geplaatst. Dat zij daar vervolgens slachtoffers zijn geworden van seksueel misbruik, is buitengewoon betreurenswaardig.
Hulpaanbod
Uit gesprekken met de lotgenotenorganisaties is gebleken dat slachtoffers van seksueel misbruik primair behoefte hebben aan erkenning en hulp. Lotgenotenorganisaties, Slachtofferhulp Nederland, Jeugdzorg Nederland, VWS en VenJ werken uit hoe hieraan vorm gegeven kan worden, in aanvulling op de beschikbare reguliere gezondheidszorg. De hulpvraag van het slachtoffer staat daarbij centraal: is behoefte aan (een combinatie van) professionele hulpverlening, lotgenotencontacten, bemiddeling tussen slachtoffer en dader?
Een goede toegang tot hulpverlening is van groot belang. Daarom is op 1 oktober 2012 de Hulplijn Seksueel misbruik geopend. De Hulplijn is er voor alle slachtoffers van seksueel misbruik, ook voor mensen die lang geleden slachtoffer zijn geweest van misbruik. De Hulplijn is bij Slachtofferhulp Nederland ondergebracht. Ook slachtoffers van niet-seksueel geweld kunnen terecht bij Slachtofferhulp Nederland, of bij de Hulplijn. Het nummer van de Hulplijn is 0900 9999 001.
Mensen die de Hulplijn bellen, krijgen een medewerker aan de lijn die hen zo nodig helpt om duidelijk te krijgen welke hulp of advies het beste bij hem of haar past. De medewerker zorgt ervoor dat de beller met de juiste instantie in contact komt. Slachtoffers kunnen de Hulplijn ook anoniem bellen.
Regelingen financiële tegemoetkoming
Het leed dat slachtoffers van seksueel misbruik is aangedaan, laat zich niet in geld uitdrukken. Dat neemt niet weg dat slachtoffers behoefte kunnen hebben aan een vorm van financiële compensatie. De Commissie Samson heeft geadviseerd de regeling voor het Schadefonds Geweldsmisdrijven (SGM) aan te passen zodat ook zaken van slachtoffers van seksueel misbruik van vóór 1973 in behandeling kunnen worden genomen. Omdat bij de uitwerking van deze aanbeveling bleek dat dit onvoldoende mogelijkheden voor slachtoffers zou bieden, wordt specifiek voor slachtoffers van seksueel misbruik
in pleeggezinnen en jeugdinstellingen een speciale regeling opgesteld. Deze regeling wordt genoemd de Tijdelijke regeling Tegemoetkoming seksueel misbruik.
Deze Tijdelijke regeling Tegemoetkoming betreft, zoals de naam aangeeft, een tegemoetkoming aan slachtoffers van seksueel misbruik. De regeling gaat gelden voor minderjarige slachtoffers van seksueel misbruik in instellingen of pleeggezinnen in de periode 1945 – t/m 31 december 2012. De regeling is bedoeld voor slachtoffers die niemand kunnen aanspreken op de geleden schade. De persoon van de beschuldigde blijft tijdens de procedure ‘buiten beeld’; slachtoffers hoeven tijdens de procedure waarin hun aanvraag voor tegemoetkoming wordt beoordeeld, geen confrontatie aan met deze persoon of de instelling. De regeling betreft een bestuursrechtelijke regeling waarbij het misbruik voldoende aannemelijk moet zijn. De zwaardere bewijslast die onderdeel is in een civiele procedure, is hier niet aan de orde.
Wel moet er naast de verklaring van het slachtoffer enig steunbewijs zijn.
De bedragen die op grond van deze regeling kunnen worden uitgekeerd, betreffen all-in-bedragen. Dat wil zeggen dat hierin verschillende kostenposten zijn meegenomen zoals medische kosten en immateriële schade. Voor de hoogte van de bedragen zal in belangrijke mate worden gekeken naar de hoogte van uitkeringen die de afgelopen jaren op grond van de Wet schadefonds geweldsmisdrijven voor andere zaken van seksueel misbruik zijn toegekend.
In plaats van een beroep te doen op de Tijdelijke regeling Tegemoetkoming seksueel misbruik kan er voor een slachtoffer grond zijn om een civiele vordering tot schadevergoeding in de dienen. Daarom wordt nog een tweede regeling opgesteld: de regeling Statuut Afhandeling Civiele vorderingen schadevergoeding seksueel misbruik (verder genoemd regeling Statuut Afhandeling Civiele Vorderingen).
De regeling Statuut Afhandeling Civiele Vorderingen is gebaseerd op mogelijke aansprakelijkheid van een instelling of van de overheid en bedoeld voor slachtoffers van seksueel misbruik in de periode van 1945 t/m 31 december 20121. De opzet van de regeling en de bedragen die op grond van de regeling kunnen worden uitgekeerd lijken op de regeling voor misbruik van minderjarige slachtoffers in de Rooms-katholieke kerk (de RKK-regeling).
Anders dan bij de RKK-regeling kunnen ook slachtoffers van seksueel misbruik door groepsgenoten en van seksueel misbruik in pleeggezinnen onder bepaalde omstandigheden onder de regeling Statuut Afhandeling Civiele Vorderingen vallen.
In de regeling Statuut Afhandeling Civiele Vorderingen wordt verder opgenomen dat er geen beroep op verjaring kan worden gedaan en dat er in beginsel – met uitzondering van de hoogste categorie – geen causaal verband tussen het misbruik en schade hoeft te worden aangetoond.
Een aanvraag doen op basis van deze regeling is voor een slachtoffer om twee redenen ‘zwaarder’ dan een aanvraag doen op basis van de Tijdelijke regeling
Tegemoetkoming:
a. De toetsing van het bewijs van het seksueel misbruik zal bij de regeling Statuut Afhandeling Civiele Vorderingen zwaarder zijn dan bij de Tijdelijke regeling Tegemoetkoming.
1 Slachtoffers van misbruik ná 31 december 2012 staan reguliere procedures voor civiele vordering tot schadevergoeding ter beschikking.
b. Bij de procedure van de regeling Statuut Afhandeling Civiele Vorderingen kan de beschuldigde persoon nadrukkelijk in beeld komen.
De regeling Statuut Afhandeling Civiele vorderingen zal van toepassing zijn op zowel rijksinstellingen voor justitiële en gesloten jeugdzorg als Bureaus Jeugdzorg en organisaties voor Jeugd & Opvoedhulp aangesloten bij Jeugdzorg. Dat wil zeggen dat aanvragen van slachtoffers op eenzelfde wijze kunnen worden ingediend, beoordeeld en behandeld onafhankelijk of het misbruik heeft plaatsgevonden in een instelling van het rijk of in een particuliere instelling (mits die is aangesloten bij Jeugdzorg Nederland).
Het is mogelijk dat een slachtoffer – hoe spijtig ook – niet in aanmerking komt voor een tegemoetkoming, noch op basis van het Statuut Afhandeling Civiele Vorderingen noch op basis van de Tijdelijke regeling Tegemoetkoming. Voor die slachtoffers wil VWS in samenwerking met VenJ ervoor zorgen dat zij hulp en nazorg krijgen. Dat gebeurt in nauwe samenwerking met de lotgenotenorganisaties, Slachtofferhulp Nederland en Jeugdzorg Nederland.
Slachtoffers van misbruik in de periode 1945 – 31 december 2012 kunnen er in alle gevallen ook voor kiezen hun zaak voor te leggen aan de civiele rechter in plaats van een beroep te doen op een van bovenstaande regelingen. In dat geval zijn de reguliere regels van het civiele recht van toepassing.
Slachtoffers van misbruik ná 31 december 2012 kunnen geen beroep doen op de bovengeschetste regelingen. Hen staan de reguliere procedures voor civiele vordering tot schadevergoeding ter beschikking.
Uitvoering regelingen
De bedoeling is dat het Schadefonds Geweldsmisdrijven (SGM) zowel de Tijdelijke regeling Tegemoetkoming seksueel misbruik als de regeling Statuut Afhandeling Civiele vorderingen schadevergoeding seksueel misbruik gaat uitvoeren. Het SGM zal hierbij een aparte kamer inrichten voor de afhandeling van de civiele vorderingen, waarbij leden met specifieke expertise voor deze kamer worden geworven.
Zowel over de beide regelingen als de uitvoering door het SGM moet nog definitieve besluitvorming plaatsvinden. Na besluitvorming zullen beide regelingen worden gepubliceerd. Bij de publicatie zullen de aanvraag- en indieningsprocedure worden toegelicht. Gestreefd wordt naar een laagdrempelige en transparante wijze van aanvragen en indienen. Naar verwachting zal de beoordeling van aanvragen voor de Tijdelijke regeling Tegemoetkoming en van vorderingen voor de regeling Statuut Afhandeling Civiele Vorderingen pas in de tweede helft van 2013 kunnen plaatsvinden. De organisatie en bemensing van de uitvoering vraagt tijd en voor een zorgvuldige beoordeling is het noodzakelijk dat het SGM meerdere aanvragen en vorderingen in ogenschouw neemt.
Voor vragen over bovenstaande tekst kunt u terecht bij de Hulplijn Seksueel Misbruik.
Telefoon 0900 9999 001 (ma-vr 09.00 - 17.00 lokaal tarief)
Alle ministeries hebben gezamenlijk een internetsite, www.rijksoverheid.nl. In het contactformulier op deze site kunt u uw vraag stellen.
Op de site vindt u ook informatie en informatiebladen of brochures over veel andere onderwerpen.
U kunt ook bellen naar Informatie Rijksoverheid. Het telefoonnummer is 1400 (lokaal tarief).
U kunt bellen van maandag tot en met vrijdag van 8.00 uur - 20.00 uur.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten