23-8-2013


Peter Vandermeersch
NRC

Sommigen voelen nu nog niks, anderen huilen

'Mijn kinderen halen de krant uit de bus en worden ongewild geconfronteerd met vreselijke foto's van dode
kinderen'. Verschillende lezers schreven ons gisteren en vandaag mails en brieven. Ze zijn ongelukkig, boos, verontwaardigd omdat we woensdag en donderdag foto's van slachtoffers van de vermoedelijke gifgasaanval in Syrië prominent op de voorpagina van de krant brachten.

Ik begrijp de boosheid en verontwaardiging. Want de confrontatie met de beelden die ons woensdagochtend uit Syrië bereikten was hevig. Zelfs geharde fotoredacteuren die dagelijks heel veel vreselijke beelden over hun computerscherm zien passeren waren diep onder de indruk. Het was vooral de alertheid van die fotoredactie van NRC die ervoor zorgde dat we woensdagmiddag NRC Handelsblad openden met een foto van de gifaanval.

Overigens waren we die ochtend aanvankelijk erg terughoudend. De herkomst en de datering van de foto's was in het begin van de ochtend onduidelijk. Waren het geen propagandabeelden van een van de partijen? Waren de foto's wel recent? Maar in de loop van de ochtend werd duidelijk dat de aanval wel degelijk recent was en dat er sprake was van tientallen, misschien zelfs honderden doden. Toen het persagentschap Reuters ook foto's begon aan te bieden, hadden we in elk geval betrouwbaar beeldmateriaal.

Maar is het omdat een foto betrouwbaar is dat je die ook moet geven? Natuurlijk niet. Veel van de foto's toonden vreselijke en schokkende details. Daarom kozen fotoredacteuren en eindredacteuren van het Handelsblad woensdag voor een relatief ingetogen, maar heel schrijnende foto. In de middagkrant publiceerden we de foto van een oudere man die het in een laken gewikkelde lijkje van een kindje neerlegt tussen andere slachtoffers. Op de lijkwades van die slachtoffers staan teksten, vermoedelijk gaat het om de identiteitsgegevens.

Na zaktijd van NRC Handelsblad (woensdagmiddag 12 uur) bleek steeds duidelijker dat we wel degelijk te maken hadden met een groot incident in de Syrische burgeroorlog. Nieuwe beelden stroomden binnen. Onze ochtendkrant nrc.next stond voor hetzelfde dilemma. Hoe toon je aan je lezers wat er gebeurde? Next koos op de voorpagina voor de foto van een treurende jongen die de ramp overleefde en plaatste een 'disclaimer' op diezelfde pagina: 'Waarschuwing: de foto's op pagina 5 kunnen als schokkend worden ervaren'. Op die pagina stonden drie foto's waarvan met name een foto met drie lijkjes van kinderen bijzonder hard overkwam.

Donderdagmiddag vatte NRC Handelsblad in de kop op de voorpagina de situatie als volgt samen: 'Internationale afschuw, geen actie'. We plaatsten opnieuw een foto. Dit keer geen in stof gewikkelde lichamen. Maar een confronterend, bijzonder triest beeld, van twee overleden kinderen. Niet de gezichten van de kinderen, maar vooral de nummers die op hun hoofd zijn gekleefd en de voetjes van andere kinderen, maken de foto bijna iconisch. De foto grijpt naar de keel.

Maar goed. Sommige lezers zijn er boos over. En nog eens: ik begrijp ze. Ook in de schoot van de redactie gaat aan de publicatie van dergelijke foto's een lange discussie vooraf. Gaan we niet te ver? We zijn toch geen sensatiekrant? Maar we moeten toch tonen waarover het gaat? Dat is toch onze taak? Maar moet dat zo gedetailleerd? Kan het niet wat verstilder? Afstandelijker? Om maar te zeggen: niemand heeft de waarheid in pacht. We zoeken heel erg naar een middenweg. Neen, we willen niet sensationeel zijn. Maar we willen de waarheid ook niet verhullen. Neen, we willen niet bewust shockeren. Maar we willen ook niet wegkijken. Neen, we willen de lezers niet tegen het hoofd stoten. Maar we willen hen ook de waarheid, zoals wij die menen te kennen, tonen.

Tot slot: sommige lezers waren ook verontwaardigd over onze cartoonist Kamagurka. Dagelijks maakt hij op onze voorpagina een actuele cartoon bij het nieuws. Soms hilarisch, soms leuk, soms grimmig, soms verstild. Hij koos donderdag voor harde, rauwe humor. Voor hem was het die dag het de enige manier om om te gaan met de onbeschrijfelijke realiteit van Syrië, gif en dode kinderen.

29-8-2013 01.00uur : 60 reacties