NS keert ruim 43 miljoen euro uit aan overlevenden en nabestaanden Holocaust
In totaal hebben 7791 mensen aanspraak proberen te maken op de financiële tegemoetkoming voor de NS-transporten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ruim twintig procent van hen (1620) is afgewezen.
De NS heeft uiteindelijk ruim 43 miljoen euro uitgekeerd, blijkt uit het donderdag gepresenteerde eindrapport van de Commissie Individuele Tegemoetkoming Slachtoffers WOII Transporten NS, die het proces behandelde voor de Nederlandse Spoorwegen.
Van de 5498 slachtoffers die een tegemoetkoming hebben gekregen, gaat het om 804 overlevenden, 4433 kinderen en 261 weduwen en weduwnaars. Overlevenden hebben 15.000 euro ontvangen en nabestaanden 7500 euro. Belanghebbenden konden een jaar lang, tot 5 augustus 2020, een aanvraag indienen.
Transport naar de grens
De NS heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog in opdracht van de Duitse bezetter vanuit Nederland meer dan honderdduizend mensen met Joodse, Sinti- en Roma-achtergrond tot aan de landgrenzen vervoerd, met als eindbestemming concentratie- en vernietigingskampen. Hier verdiende het bedrijf ook geld aan. In 2005 bood de NS daar excuses voor aan.
 |
| Wikipedia |
Pas later verbond de NS hier ook financiële gevolgen aan, na vele gesprekken met nabestaanden en overlevenden, met name Holocaustoverlevende Salo Muller. De NS stelde hierop een commissie in onder leiding van oud-burgemeester van Amsterdam Job Cohen. Die beval onder meer aan om individuele tegemoetkomingen uit te keren aan Holocaust-slachtoffers die naar de grens zijn vervoerd door de NS.
Reden voor afwijzing
Uit het eindverslag blijkt dat er aanvragen zijn afgewezen, omdat de persoon in kwestie niet is afgevoerd met het oogmerk van genocide (317). Zij waren dus niet afgevoerd met de bedoeling om mensen met een Joodse, Sinti- of Roma-achtergrond in zijn geheel te vernietigen.
Andere aanvragen zijn bijvoorbeeld niet goedgekeurd omdat er geen documentatie was om het verhaal mee te staven (376), bijvoorbeeld bij de persoon in kwestie, het Nationaal Archief of de Sociale Verzekeringsbank. Ruim zeshonderd aanvragen zijn niet behandeld, omdat ze dubbelden met anderen.
‘Geen hiërarchie in lijden’
Over wie er wel en niet aanspraak maakte op de individuele vergoeding, ontstond na de aanbeveling van de commissie felle discussie. Nabestaanden van verzetsstrijders klaagden dat ze uitgesloten waren van de regeling. Ook binnen de Joodse gemeenschap was onvrede, bijvoorbeeld omdat nabestaanden een veel lagere vergoeding ontvingen dan overlevenden.
“Het gaat hier om een tegemoetkoming voor mensen die zijn vermoord niet om wat ze deden, maar om wie ze waren,” zegt een woordvoerder van de NS. “Dat is geen waardeoordeel, want er is geen hiërarchie in het lijden. Ook het lijden van bijvoorbeeld verzetsstrijders was evident.”
Onderzoek naar rol van NS
Bij wijze van een collectieve erkenning voor de slachtoffers die niet in aanmerking komen voor een vergoeding, heeft de NS daarom 5 miljoen euro gedoneerd aan de herinneringscentra Kamp Westerbork, Kamp Vught, Kamp Amersfoort en het Oranjehotel. Het gaat onder meer om slachtoffers die de Tweede Wereldoorlog niet overleefden en geen nabestaanden achterlieten, zoals de ongeveer 20.000 kinderen die tijdens de oorlog op transport zijn gezet. Maar het gaat ook om verzetsstrijders, politieke gevangenen, homoseksuelen en dwangarbeiders. Het geld voor de collectieve erkenning gaat naar ‘educatie voor jongeren, met bijzondere focus op discriminatie waaronder antisemitisme tot aan de dag van vandaag’.
De NS heeft daarnaast, in navolging van het advies van de commissie-Cohen, het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies gevraagd onderzoek te doen naar de bredere rol van de NS in de Tweede Wereldoorlog. “Het vooronderzoek is al van start gegaan,” zegt de woordvoerder. “Maar corona helpt niet: veel van de archieven liggen in Duitsland,
Geen opmerkingen:
Een reactie posten