Abel Bormans

26 januari 2022

Joseph Koudelko, Bnf

 

 "..... 

‘Het is niet uw schuld dat het zo gelopen is.’ Ook onderstreepte ze het belang van vervolgonderzoek om deze geschiedenis verder te kunnen doorgronden. ‘De stem van afstandsmoeders is tot nu toe niet gehoord. Het is van belang dat die stem een plek krijgt in ons maatschappelijk bewustzijn.’ ....."

  De Raad voor de Kinderbescherming heeft geen juridisch verwijtbare fouten gemaakt tegenover afstandsmoeders in de jaren 1956-1984. Dat oordeelde de rechtbank vandaag in een zaak die gedupeerde Trudy Scheele-Gertsen en belangengroep Clara Wichmann hadden aangespannen tegen de staat.

Scheele-Gertsen werd toentertijd door haar ouders naar de Paula Stichting in Oosterbeek gestuurd, een tehuis voor ongehuwde moeders. Ze wilde haar kind, dat ze Jan-Willem zou noemen, houden, zo verzocht ze de nonnen. Desondanks kwam in het dossier, door de Paula Stichting naar de Raad voor de Kinderbescherming gestuurd, te staan dat ze Jan-Willem wilde afstaan. Om te voorkomen dat ze zich aan hem zou gaan hechten, wilden de nonnen haar zelfs met een blinddoek om laten bevallen, maar dat weigerde ze.

Scheele-Gertsen strijdt voor erkenning voor wat haar en andere slachtoffers is aangedaan. De zaak is verjaard, was het verweer van de landsadvocaat. Maar, in uitzonderlijke gevallen, vanwege ‘redelijk- en billijkheid’, kan van die regel afgeweken worden. Dan alsnog, betoogde de landsadvocaat, is het leed de staat niet exclusief aan te rekenen, vanwege de andere moraal die destijds gold: ‘De samenleving sloot ze uit, niet de Raad voor de Kinderbescherming’. Ook zouden er geen bewijzen zijn dat er vanuit overheidswege druk op de moeders is uitgeoefend om hun kind af te staan.

Onderzoek

Ook vond de landsadvocaat dat er eerst onderzoek moest plaatsvinden naar wat er in die jaren allemaal is gebeurd. In 2019 kondigde de voormalige minister van Rechtsbescherming, Sander Dekker (VVD) een diepgravend onderzoek aan naar ‘een zwarte bladzijde in onze geschiedenis’. 

Het liep uit op een mislukking: bij het Aanmeldpunt, waar afstandsmoeders en -kinderen terechtkonden met hun verhaal, ging van alles mis. Verhalen werden verkeerd opgetekend en er bleek niet vertrouwelijk met informatie te zijn omgegaan. 

Afgelopen november werd daarom, op verzoek van de slachtoffers, het onderzoek stopgezet. Een onafhankelijke commissie zal dit jaar aan de voorbereiding van een nieuw onderzoek werken.