Italië worstelt met misbruik door priesters; doveninstituut

Trouw
14-09-2009

Het gebeurde nacht na nacht, zegt de dove man. Soms in de slaapkamer van de priester, soms in de badkamer, soms zelfs in de biechtstoel.

Als jonge jongen op een katholiek instituut voor doven werd Alessandro Vantini (59) zo vaak door priesters misbruikt dat hij zich voelde 'alsof ik dood was'. Vantini en tientallen andere scholieren hebben dit jaar iets gedaan dat in Italië hoogst ongebruikelijk is: ze hebben de openbaarheid gezocht met hun beweringen dat zij gedwongen werden seks te hebben met priesters.

Tientallen jaren werd gezwegen over mogelijk misbruik door priesters in Italië, een land waar de katholieke kerk een van de meest gerespecteerde instituten is. Maar nu ontstaat er langzamerhand een beweging die misbruik aan de kaak stelt.

Een onderzoek van Associated Press heeft 73 gevallen van misbruik van minderjarigen door priesters gedocumenteerd. Daarbij waren 235 slachtoffers betrokken. De voorvallen hadden allemaal in de afgelopen tien jaar plaats.

...
Het aanzien van de kerk zorgde ervoor dat kritiek niet werd geuit. Daarnaast speelden veel gevallen zich af in kleinere plaatsjes op het platteland, waar over aan seks gerelateerde onderwerpen al helemaal niet werd gesproken, laat staan seks tussen een priester en een kind. "Het is een taboe op een taboe", zegt Jacqueline Monica Magi, die in veel pedofielenzaken als aanklager optrad.

Nu breken 67 voormalige pupillen van een doveninstituut in Verona het zwijgen. Zij tekenden een verklaring waarin zij zeggen dat seksueel misbruik, pedofilie en lijfstraffen tussen 1950 en 1980 op de school voorkwamen. Verantwoordelijk hiervoor waren priesters en broeders. Ook een oud-bisschop van Verona die op de nominatie staat om zalig te worden verklaard, Giuseppe Carraro, wordt beschuldigd. Hij zou een van de scholieren in zeker vijf verschillende gevallen hebben misbruikt. Een onderzoek van zijn bisdom pleitte Carraro vrij van dergelijk misbruik, maar voor het onderzoek is niemand van de slachtoffers ondervraagd.
...
De huidige bisschop van Verona, Giuseppe Zenti, beschuldigde de voormalige scholieren aanvankelijk de aantijgingen te hebben verzonnen en noemde ze leugens. De hele zaak zou gaan om een geschil over onroerend goed tussen de congregatie en de vereniging van dove scholieren. Toen een van de beschuldigde geestelijken echter erkende seksuele relaties met scholieren te hebben gehad stelde Zenti een intern onderzoek in. Daaruit bleek dat er inderdaad sprake was geweest van misbruik, maar niet op de schaal die de scholieren beweerden.

Volgens juristen is het onderzoek echter ondeugdelijk, omdat geen slachtoffers zijn gehoord, maar alleen mensen die aan de school verbonden waren en wellicht zelf iets te verbergen hadden. Een woordvoerder van het bisdom liet daarop weten het onderzoek naar het Vaticaan te hebben gestuurd. Volgens hem waren voormalige scholieren gemanipuleerd en koesterden sommigen al langer haatgevoelens jegens de kerk. Zenti vroeg vergiffenis. "Het overheersende gevoel is een diepgemeende solidariteit met de slachtoffers van misbruik", zei hij in mei.

Onder de voorvallen die Associated Press onderzocht, waren gevallen van het verleiden van jongens tot prostitutie, deelneming aan satanistische rituelen en één beruchte zaak waarin de kerk zelf ontdekte dat een Florentijnse priester verantwoordelijk was voor 'seksueel misbruik, onjuiste mystiek en het beïnvloeden van het bewustzijn'.

Waar zaken tot veroordelingen leidden, verschilden die van twee tot acht jaar gevangenisstraf, hoewel het door de lange beroepsprocedures in Italië niet duidelijk is hoeveel daarvan ten uitvoer zijn gelegd. Schadevergoedingen aan slachtoffers, die zelden werden toegekend, liepen uiteen van vijftienduizend tot hondervijftigduizend euro.

Ondertussen lijkt ook het Vaticaan het probleem van seksueel misbruik door geestelijken steeds serieuzer te nemen. Dat het Italiaanse publiek zich bewuster wordt van het misbruik is het gevolg van de 'tsunami' aan zaken die in de VS aan het licht kwamen, zegt Charles Scicluna, aanklager van het Vaticaan voor zaken die seksueel misbruik betreffen. "Er treedt een mentaliteitsverandering op en dat vinden we erg positief."

Scicluna erkent dat seksueel misbruik een eeuwenoud probleem is dat uitgebannen dient te worden. "Ik denk niet dat het de vraag is of het gebeurt. Het gebeurde altijd al. Het is belangrijk dat mensen erover beginnen te praten, omdat we anders niet de zorg van de kerk kunnen bieden aan hen die dat nodig hebben -zowel slachtoffers als daders.